کد مطلب:33845 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:32

گنجینه پرسمان » اعتقادات

مركب ناقص تقييدي و غيرتقييدي چيست ؟

مركب لفظ ذالّي است كه داراي جز باشد و جز آن بر جز صغي مقصود هم دلالت كند . و آن دلالت هم مقصود باشد اين مركب اگر سلوك بر آن صحيح باشد تام خواهد بود و اگر سكوت بر آن صحيح نباشد ناقص مي باشد و مركب ناقص بر دو قسم است تقييدي و غيرتقييدي .
تقييدي ؛ آن است كه جز دوم قيد براي جزء اول باشد مانند « غلام زيد » و « جل عالم » و غيرتقييدي آن است كه جزء دوم قيد براي اول نباشد مثل « في الدار و خمسه عشر » و مركب تام اگر في نفسه احتمال صدق و كذب در آن راه داشته باشد آن را خبر و قضيه خوانند مانند « العالم متغير » و اگر احتمال صدق و كذب در آن راه نداشته باشد آن را انشاء خوانند مانند « امر و نهي » و تصديق نام ادراكي است كه مركب تام خبري از آن حكايت مي كند و قضيه نام لفظ مركب تام خبريست . جنس قريب عبارت است از تمام مشترك ميان يك ماهيت با ماهيتهاي ديگر كه اگر آن چند ماهيت را با هم در سؤال جمع كنند جنس قريب گفته مي شود . مانند اينكه گفته شود « الانسان و القمر و البقر و الغنم ماهي ؟ »
گفته مي شود حيوان و فصل عبارت است از كلّي كه تميز مي كند ماهيت را از غير آن به تميز جوهري نه عرضي و در صورتي كه اين كلّي با غير آن هيچ اشتراكي نداشته باشد آن را فصل قريب خوانند مانند ناطق كه با هيچ ماهيت ديگري شريك نيست و كاملاً ماهيّت را از غيرش تميز مي دهد و اگر ماهيّت را ممتاز كند ولي نه به طور كامل آن را فصل بعيد خوانند . مانند « حساس »